Ośrodek Profilaktyki i Terapii

Załącznik

do Uchwały Nr ………..

Rady Miejskiej w Piszu

z dnia …………..

 

 

 

 

 

 

 

 

PROGRAM  PROFILAKTYKI

I  ROZWIĄZYWANIA

PROBLEMÓW  ALKOHOLOWYCH

GMINY  PISZ  

NA  ROK 2014

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SPIS TREŚCI

 

 

1. I.                   Wprowadzenie                                                                                                2
2. II.                Cele i zadania Programu                                                                              5
3. III.             Zadania  Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych           6
4. IV.              Realizacja    Programu                                                                                 7
5. V.                 Finansowanie Programu, zasady wynagradzania                                    7                                       członków KRPA
6. VI.              Monitorowanie problemów uzależnień na ternie Gminy                             i ewaluacja programu                                                                                             7

Załącznik                                                                                                          8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

WPROWADZENIE

Uzależnienie od alkoholu jest zaburzeniem psychicznym i zaburzeniem zachowania, które w Polsce  diagnozuje się na podstawie  Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów zdrowotnych  -  Rewizja X (ICDX). W procesie diagnozowania uczestniczą lekarze psychiatrzy, specjaliści terapii uzależnień i psychologowie z doświadczeniem klinicznym. Do ostatecznego rozpoznania uzależnienia od alkoholu uprawniony jest lekarz.

Zgodnie z Raportem Światowej organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji i jest odpowiedzialny za ponad 60 różnych chorób i urazów. Problemy związane z alkoholem generują również wysokie koszty społeczne (w tym: naruszanie zasad bezpieczeństwa publicznego, przestępczość, wypadki samochodowe, przemoc w rodzinie, ubóstwo, bezrobocie)  i ekonomiczne  - szacowane są, przez Światową Organizację Zdrowia,  na poziomie 1,3%  PKB. W przypadku Polski stanowi to ok. 17,5 mld złotych.

Podstawową metodą leczenia osoby uzależnionej od alkoholu jest  psychoterapia indywidualna i grupowa. Leczenie medyczne skierowane jest  na  wspomaganie psychoterapii,  usuwanie powikłań spowodowanych szkodliwym używaniem alkoholu, farmakologiczne wsparcie oddziaływań psychoterapeutycznych, a także leczenie współwystępujących zaburzeń.

 

1. Podstawa prawna.

Samorządy lokalne otrzymały stosowne kompetencje oraz środki finansowe niezbędne do realizacji zadań  z  zakresu szeroko pojętej profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień.  Zadaniem własnym gminy jest więc przedsięwzięcie zarówno środków zaradczych, jak  i naprawczych ukierunkowanych na zapobieganie zjawiskom uzależnień oraz minimalizowanie szkód społecznych i osobistych związanych  z używaniem  alkoholu i narkotyków.

            „Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Pisz na 2014 rok”, zwany dalej Programem, określa lokalną strategię                                        w tym zakresie.    

Przedstawione w nim działania wynikają wprost z realizacji zapisów ujętych w niżej wymienionych aktach prawnych:

     ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości                                i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 z późn. zm.);

     ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie  (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.).

            Przy opracowywaniu Programu  uwzględniono wskazania zawarte                                  w „Rekomendacji PARPA do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych”,  założenia Narodowego Programu Rozwiązywania Programów Alkoholowych na lata 2011 – 2015 oraz Wojewódzkiego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych                                   w Województwie Warmińsko - Mazurskim na lata 2012 -2015.

Wzorem lat ubiegłych za punkt wyjścia do planowania poszczególnych strategii profilaktycznych przyjęto wyniki specjalistycznej „Diagnozy problemów dotyczących zjawiska spożywania alkoholu, zażywania narkotyków, nikotyny oraz występowania przemocy wśród dzieci i młodzieży w Piszu” przeprowadzonej przez korporację badawczą „Pretendent”  z Wrocławia(2011 r.).

 

W niniejszym opracowaniu zastosowano następujące skróty:

AA                              -   Ruch  Anonimowych Alkoholików             

Al-Anon                     -   Ruch Samopomocowy Członków Rodzin z Problemem Alkoholowym

 Al-Ateen                   -   Ruch Samopomocowy Dzieci z Rodzin z Problemem Alkoholowym

DDA                           -   Dorosłe Dzieci Alkoholików

GPPiRPA                  -   Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

GZI                             -   Gminny Zespół Interdyscyplinarny

KPP                           -   Komenda Powiatowa Policji

KRPA                        -   Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

MGBP                       -   Miejsko – Gminna Biblioteka Publiczna w Piszu                 

MGOPS                     -   Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Piszu

MGOSiR                   -   Miejsko-Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Piszu

OPiT                          -   Ośrodek Terapii i Profilaktyki w Piszu

PARPA                      -   Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

PCPR                         -   Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Piszu

PDK                           -   Piski Dom Kultury w Piszu

PK                              -   Punkt Konsultacyjny dla Osób Doznających Przemocy w Rodzinie  

PPPP                         -   Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Piszu

PR                               -   Prokuratura Rejonowa w Piszu

PTU                            -   Poradnia Terapii Uzależnień

SM                             -   Straż Miejska w Piszu

SR                               -   Sąd Rejonowy w Piszu

UM                             -   Urząd Miejski w Piszu

ZEOSiP                       -   Zespól Ekonomicznej Obsługi Szkół i Przedszkoli w Piszu

ZKSS                          -   Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej

 

1. 2.      Problemy związane z używaniem alkoholu na terenie Gminy Pisz.

Zrealizowane w Polsce badania epidemiologiczne pozwalają szacować liczbę osób uzależnionych od alkoholu na około 600 tysięcy, zaś osób pijących szkodliwie  - na około 2,5 miliona  (Moskalewicz J., Kiejna A., Wojtyniak B. (red): „Kondycja psychiczna mieszkańców Polski. Raport z badań „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostęp do psychiatrycznej opieki zdrowotnej – EZOP Polska. Warszawa. Instytut Psychiatrii i Neurologii, 2012).  Z powyższego wynika, że populacja  osób pijących ryzykownie jest aż cztery razy większa niż populacja osób uzależnionych od alkoholu i stanowi nawet 13% danej populacji. W gminie Pisz stanowiłoby  to więc ok. 3600 osób.

W 2013 roku na ternie naszego powiatu odnotowano przedstawione                                 w poniższej tabeli przypadki  naruszenia prawa i porządku publicznego (związane    z problemem alkoholowym):

Wymiar problemu na terenie powiatu piskiego  -  dane z KPP (brak danych szczegółowych dotyczących gminy Pisz)
	2012 r.		2013 r.
Nietrzeźwi  kierujący
Kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu,                     w tym:        pojazdami mechanicznymi       rowerami	249		234
	128		136
	121		98
Przemoc w rodzinie
Liczba  interwencji domowych	265		391
Sprawcy  przemocy pod wpływem alkoholu	224		306
Sprawcy przemocy zatrzymani do wytrzeźwienia	163		179
Liczba osób pokrzywdzonych w wyniku przemocy	394		404
Liczba postępowań dotyczących znęcania się nad rodziną (art. 207 kk)	40		74
Osoby nietrzeźwe
Liczba osób zatrzymanych  do wytrzeźwienia	mężczy-źni	kobiety	mężczy-źni	kobiety
	362	26	320	30
Liczba  zatrzymanych   niepełnoletnich będących  pod wpływem alkoholu	77		91

Analiza powyższego wskazuje na  znaczący wzrost liczby podjętych interwencji domowych, a także  wszczętych postępowań dotyczących znęcania się nad rodziną (art. 207 kk). Znacznie więcej też, w porównaniu z rokiem ubiegłym, zanotowano sprawców przemocy będących pod wpływem alkoholu, niepokojący jest również wzrost liczby zatrzymanych niepełnoletnich będących pod wpływem alkoholu.

W roku 2013  KRPA obradowała 12 razy. Przedmiotem obrad było opiniowanie projektu Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Pisz  na rok 2013 oraz rozpatrywanie wpływających do Komisji wniosków, a co za tym idzie prowadzenie rozmów motywujących do poddania się leczeniu odwykowemu.

Szczegółowe dane dotyczące  nadawców i liczby wniosków   ujęto w  poniższej tabeli: 

Liczba wniosków, które wpłynęły do KRPA w 2013 roku

 

Organ kierujący wniosek	Nowe wnioski - rok 2013	Ponowne zgłoszenia dotyczące osób kierowanych w latach ubiegłych				Razem ponowne
		2012	2011	2010	2009
KPP	8	2	x	2	1	5
PR	2	x	x	1	x	1
SR	1	x	x	x	x	x
MGOPS	26	2	1	2	1	6
ZKSS	1	x	x	x	x	x
Zgłoszenia Indywidualne	28	4	4	4	4	16
R a z e m	66	8	5	9	6	28
O G Ó Ł E M:						94

 

 

Ponadto w ramach prac Komisji:

     rozpatrzono 334 sprawy;

     76 osób skierowano na konsultację do PTU;

      na badaniom biegłych sądowych poddano 12 osób;

     wobec 14 osób wystąpiono, do Sądu Rejonowego w Piszu, z wnioskami                                          o zastosowanie obowiązku leczenia odwykowego.

Do PTU zgłosiły się 352 osoby, udzielono 2948 porad.

W  PK przyjęto 99 osób, do GZI wpłynęło  210 Niebieskich Kart.

MGOPS objął różnymi formami pomocy łącznie 1598 rodzin (4476osób), z czego problem uzależnienia od alkoholu dotyczył 39 rodzin, co stanowi 0,25% ogółu korzystających ze wsparcia Ośrodka.

 

 

II.     CELE I ZADANIA PROGRAMU

Celem głównym działań podejmowanych w ramach  Programu jest                          ograniczanie społecznych i zdrowotnych skutków związanych z nadużywaniem napojów alkoholowych, a także używaniem innych środków zmieniających świadomość. Powyższe będzie możliwe poprzez stałe podnoszenie wiedzy                               i świadomości mieszkańców Gminy, a więc prowadzenie systematycznych                                   i skoordynowanych działań profilaktycznych, a także działań terapeutycznych                            i rehabilitacyjnych.

Cele szczegółowe ukierunkowane zostały w szczególności  na:

1. 1.      Kształtowanie i utrwalanie postaw abstynenckich wśród dzieci i młodzieży, modelowanie zdrowego stylu życia oraz zwiększanie świadomości w zakresie szkód wynikających z podejmowanie działań o charakterze ryzykownym.                      
2. 2.      Zmiany postaw dorosłych wobec używek.
3. 3.      Wspieranie oddziaływań wychowawczych rodziny i szkoły poprzez zwiększanie umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli.
4. 4.      Doskonalenie zakresu współpracy z KPP i SR w sprawach wynikających                    z realizacji zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Wyznaczone, w zapisach ustawy, zadania dotyczą:

1. 1.      Zwiększania dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych d alkoholu.
2. 2.      Udzielania rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą                      w rodzinie.
3. 3.      Prowadzenia profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej                         w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych.
4. 4.      Wspomagania działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
5. 5.      Podejmowania interwencji w związku z naruszeniem przepisów  określonych                  w art. 13¹ i art. 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego.
6. 6.      Wspierania zatrudnienia socjalnego przez organizowanie i finansowanie centrów pomocy społecznej

Wykaz szczegółowych działań zaplanowanych do realizacji w bieżącym roku zamieszczono w Załączniku do niniejszego Programu.

 

 

III.    ZADANIA  KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH

1. 1.      Inicjowanie działań związanych z realizacją Programu.
2. 2.      Współpraca z podmiotami realizującymi zadania z zakresu profilaktyki                          i rozwiązywania problemów alkoholowych.
3. 3.      Prowadzenie działalności informacyjnej służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
4. 4.      Podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowanie,                      w stosunku do osoby uzależnionej od alkoholu, obowiązku poddania się leczeniu  w zakładzie lecznictwa odwykowego, w tym:

a)     wskazywanie możliwości uzyskania pomocy i wsparcia;

b)     motywowanie do podjęcia terapii;

c)     kierowanie na specjalistyczne badania  (diagnoza uzależnienia od alkoholu);

d)     kierowanie do SR wniosków w sprawie orzeczenia o zastosowanie, wobec osoby uzależnionej od alkoholu, obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego;

e)     udział w postępowaniu sądowym.

1. 5.      Wydawanie opinii o zgodności, z art. 18 ust. 8 ustawy o wychowaniu                               w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi, lokalizacji  i limicie punktów sprzedaży alkoholu 
2. 6.      Współudział w kontrolowaniu przestrzegania zasad i warunków korzystania                     z zezwoleń sprzedaży alkoholu.

 

 

IV.    REALIZACJA    PROGRAMU

Za realizację Programu i koordynację realizowanych w jego ramach działań odpowiada OPiT. Niezbędna jest przy tym współpraca z innymi podmiotami, do których w szczególności należą:

    podmioty i instytucje realizujące, w ramach własnej działalności statutowej, zadania z zakresu szeroko pojętej profilaktyki                             i rozwiązywania problemów alkoholowych,  pomocy dziecku i rodzinie, przeciwdziałania przemocy, w tym w szczególności: placówki oświatowe, PCPR,  PPPP,  MGOSiR, PDK;

    Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;

    organizacje pozarządowe;  

    lokalne media;

    zewnętrzni realizatorzy programów profilaktycznych, placówki doskonalenia.

W przywołanym wcześniej Załączniku  do Programu wskazano realizatorów poszczególnych działań, a także współpracujące z nimi  instytucje/osoby.

 

 

1. V.               FINANSOWANIE PROGRAMU, ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW KRPA

Program realizowany jest głównie ze środków własnych Gminy  (rozdział  85154 par.3030 „Ochrona  Zdrowia  -  Przeciwdziałanie Alkoholizmowi”). 

Dodatkowym źródłem finansowania mogą być fundusze strukturalne  oraz inne środki pozyskiwane  zarówno przez Gminę, jak też przez realizatorów i partnerów  Programu.

Za realizację zadań ustawowych, wykonywanych podczas posiedzeń KRPA                     i zespołów problemowych, przysługuje jej członkom wynagrodzenie w postaci diety w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia  za pracę (obowiązującego    w 2014 r.).

 

1. VI.            MONITOROWANIE PROBLEMÓW UZALEŻNIEŃ                                  NA TERNIE GMINY I EWALUACJA PROGRAMU

Bieżące monitorowanie skali zjawisk związanych z problematyka uzależnień pozwala na  podejmowanie odpowiednich oddziaływań terapeutycznych, wpływa  również na dalsze planowania zadań profilaktycznych, czy weryfikację podejmowanych już działań.

 

Proces monitorowania będzie opierał się w szczególności na:

     ewaluacji realizowanych programów profilaktycznych ( ilościowe  i/bądź jakościowe określenie efektywności prowadzonych oddziaływń, skuteczność podjętych działań);

     analizie sprawozdań przedkładanych przez podmioty realizujące poszczególne działania;

     analizie danych statystycznych (MGOPS, PTU, KPP);

     opracowania sprawozdania  z realizacji Programu.